بیاد دارید زمانی موبایل های کوچک رویا بودند؟ آن دوره گذشت.

موبایل های هوشمند با صفحه نمایش های بزرگ بگونه ای قدرت نمایی میکنند که گویی قرار نیست هرگز جای خود را بوسیله ی دیگری بدهند. اما اکنون زمان آن رسیده است که درطراحی موبایل ها تجدید نظر کرده و نحوه ی استفاده کاربران از نسل جدید گوشی ها بخصوص فبلت ها را تغییر دهیم.

فبلت چیست؟

خود کلمه گویای همه چیز است:  فبلت ترکیبی است ازگوشی های هوشمند و تبلت.

  فبلت ها گوشی های بزرگی هستند اما نه آنقدر بزرگ که تبلت نامیده شوند. صفحه نمایش آنها بین 5 تا 6.9 اینچ ( 127 تا 180 میل متر) متغییر است. مثلا آیفون 5s را درنظر بگیرید قطر صفحه نمایش آن تنها 4 اینچ است.

بنابراین آنچه باعث تمایز فبلت از سایر گوشی ها میشود اندازه صفحه نمایش آن است. این وسیله شباهت بسیاری با گوشی های هوشمند و تبلت دارد.

فبلت ها ابزار جدیدی نیستند هرچند که برخی از مردم ادعا میکنند که فبلت تا قبل از ظهور آیفون 6 پلاس وجود نداشتند. حقیقت این است که کمپانی سامسونگ در سال 2011 با تولید Galaxy Note با ضخامت 5.3 اینچ برای نخستین بار تولید فبلت را به بازار عرضه کرد که به سرعت مورد توجه کاربران قرارگرفت.

چرا؟

تحقیقات نشان میدهند مردم به ویژگی های تصویری موبایل ها نسبت به گذشته اهمیت بیشتری نشان میدهند بگونه ای که کارکرد اولیه موبایل ها که همان برقراری تماس های صوتی می باشد در اولویت بعدی قرار گرفتند. بنابراین تعجبی نیست که بازار تولید فبلت تا سال 2018 به رشد 36 درصدی برسد درحالیکه طبق گزارش Statista بازار سایر گوشی های هوشمند سالانه تنها 4 درصد رشد میکنند.

برقراری ارتباط کاربران با فبلت ها.

فبت ها گوشی های بسیارخوبی هستند و انتظار میرود درآینده بیشتر کاربران گوشی های خود را با فبلت عوض کنند اما حتی این دسته از کاربران نیز کاملا مطمئن نیستند که کار با فبلت راحت تر است یا گوشی های معمولی. مساله این است که صفحه نمایش گوشی ها روز بروز بزرگتر میشوند درحالیکه اندازه دست و انگشتان ما تغییری نمیکند. بنابراین ضروری است راهی برای ارتباط برقرار کردن با فبلت بیابیم.

احتمالا با اصطلاح ناحیه شناسایی انگشت شست که نحوه ی نگه داشتن گوشی و دسترسی به قسمت هایی دشوار را مشخص میکند آشنایی دارید .

اصطلاح " ناحیه شست " نخستین بار در سال 2011 توسط استسیون هوبر در کتاب "  طراحی واسط های موبایل " مطرح شد. منظور از اصطلاح ناحیه شست محدوده ای است که براحتی میتوان با یک دست از آن استفاده کرد. این تعریف از (تحلیل 1،333 مشاهدات گوشی های هوشمند درحال استفاده) برگرفته شده است که نشان میدهد 49 درصد از کاربران، گوشی های خود را تنها با یک دست نگه میدارند به همین سبب از شست خود برای انجام کارهایشان استفاده میکنند. در تحقیق دیگری با موضوع مشابه مشخص شد:

• 36 درصد از کاربران چهار چوب قاب گوشی های خود را نگه داشته و برای استفاده از گوشی هم از انگشت شست و هم ازسایر انگشت های خود استفاده میکنند.
• 15 درصد از کاربران گوشی های خود را با دو دست نگه داشته و نود درصد از آنها گوشی هایشان را بصورت عمودی و تنها ده درصد بصورت افقی نگه میدارند.

اما نحوه ی نمایش عکس در فبلت ها چگونه است؟ آیا کاربران برای مشاهده عکس ها نیازی به بزرگنمایی دارند؟

طبق تحقیقاتی که بتازگی توسط استیون هوبر انجام شد مشخص شد مردم برای استفاده از گوشی های خود از دست مغلوب خود استفاده کرده و بطور مکرر دست خود راعوض میکنند. این مطلب درمورد تمام گوشی های هوشمند ازجمله فبلت ها صدق میکند.

اما باید درنظر داشت محدوده انگشت شست بسته به اندازه صفحه نمایش گوشی تغییرمیکند. واضح است که کاربران برای دسترسی به تمام قسمت های صفحه نمایش عذاب نگه داشتن گوشی با یک دست را بجان نمیخرند. فرض براین است که آنها برای دسترسی به تمام قسمت های صفحه ی گوشی از حالت های مختلف استفاده میکنند. با این فرض نتیجه میگیریم که کاربران برای استفاده از گوشی ها با صفحه نمایش بزرگ مشکلی نخواهند داشت و برای استفاده راحت تر از فبلت ها گوشی را به حالت های مختلف نگاه میدارند.

به اینترتیب دیگرجای نگرانی نیست اما عده ای از کاربران هستند که همزمان با استفاده از گوشی کارهای دیگری نیز انجام میدهند بنابراین استفاده ازگوشی با یک دست برای آنها ضرورت محسوب میشود. بنابراین بهتراست واسط های موبایل را بگونه ای طراحی کنیم که اعمال اصلی در محدوده ی انگشت شست قرار بگیرند. به اینترتیب استفاده از یک دست راحت تر بوده و نیازی به تغییر نیست.

اما درحقیقت استفاده ی مطلق از یک دست امکان پذیر نیست.

چگونگی طراحی فبلت.

بطور تقریبی میتوان گفت سامسونگ Galaxy Note اولیت فبلتی بود که به بازارعرضه شد اما تنها امکانی که این گوشی برای استفاده آسانتر ارائه کرد قلم آن بود. هرچند استفاده ازقلم بعنوان ابزاری مکمل میتواند تا حدودی کمک کننده باشد اما مورد پسند همگان نیست.

بنظر میرسد کمپانی اپل از این منظر به راحتی کاربران توجه بیشتری نشان میدهد. با معرفی آیفون 6 پلاس این کمپانی اعلام کرد سیستم عامل این گوشی بگونه ای طراحی شده است که با دوبار ضربه روی کلید home، ios قسمت فوقانی صفحه نمایش را پایین آورده و وارد محدوده انگشت شست میکند. این ویژگی بطور قطع یک ویژگی طبیعی محسوب نمیشود چراکه زمان و تعداد مراحل لازم برای انجام یک اقدام را افزایش میدهد اما درهرصورت گزینه ای است که کاربران فبلت از آن محرومند.

راه حل دیگری که Luke Wromlewski پیشنهاد میدهد، قرار دادن اعمال اصلی در قسمت تحتانی صفحه نمایش و تغییر ترتیب همه ی کنترل ها از پایین به بالا براساس اهمیت آنها است. ازنظر من این پیشنهاد برای توسعه دهندگان iOS بهترین گزینه است اما برای برخی از آندروید فبلت ها مانند گوگل نکسوس 6 که کنترل بار آنها در قسمت پایین گوشی قرار دارد قابل اجرا نیست چرا که درکنترل برنامه های کاربردی تداخل ایجاد میکند.

نکات پایانی.

فبلت ها بطور قطع شیوه ی طراحی موبایل ها را تحت الشعاع  قرارمیدهند. بنابراین برای طراحی زمینه های مختلف به تحقیقات و داده های کاربردی بیشتری نیاز داریم تا کار با صفحه نمایش های بزرگ را براحتی کار با صفحه نمایش های کوچک کنیم. چالش اصلی افراد فعال در زمینه UX این است که فبلت ها را بگونه ای تقویت کنند که استفاده از آنها به شیوه ای طبیعی و بدون دردسر امکان پذیر شود.